Birleşmiş Milletler tarafından 2008 yılından bu yana 2 Nisan “Dünya Otizm Farkındalık Günü”nde otizme dikkat çekmek ve farkındalık yaratmak amacıyla çeşitli etkinlikler ve bilinçlendirme faaliyetleri düzenleniyor.
Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Gelişimsel Yetersizlikler ve Otizm izleme Birim Yöneticisi Doç. Dr. Sezen Köse, Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) hakkında bilgi verdi.
Otizm spektrum bozukluğunun tanımı, belirtileri ve sıklığı hakkında açıklamalarda bulunan Doç. Dr.Köşe, “ Otizm Spektrum Bozukluğu, bireylerin başkalarıyla ve dünyayla nasıl etkileşim kurduğunu etkileyen nörogelişimsel bir tablodur ve belirtileri yaşamın ilk yıllarında başlar. Beyin gelişiminin, temasların ve işleyişin etkilendiği, sosyal ilgi ve bağlantı becerileri başta olmak üzere hayatın birçok alanındaki işlevselliğe yansıyan bir bozukluktur. Yani, yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkan beyin gelişimindeki farklılıklardan kaynaklanır.
Ayrıca tekrarlayıcı ve takıntılı davranışlar, ilgiler, duyusal hassasiyetler yani sese, kokuya, tada, dokunmaya hassasiyet gibi farklılıklar da tanı kriterlerinin ortasında yer alır. Bugün 4 yaşındaki çocukların yüzde 2,1’inde, 8 yaşındaki çocukların ise yüzde 2,7’sinde, yani 36 çocuktan 1’inde OSB saptandığı bildiriliyor. Yani çocukların yaklaşık yüzde biri 2 tanesietkiliyor” dedi.
“OSB belirtileri her çocukta farklı olabilir”
Otizm belirtilerinin genel olarak bir yaş civarında anlaşılabileceğini belirten Doç. Dr. 6 aylıklar. Bazı geç başlangıçlı vakaların belirtilerinin 18-24 ayın ortalarında ortaya çıkmaya başlayabileceği belirtiliyor. Otizmin belirtilerinin biraz gerçek bir spektrumda yer aldığını ve zamanla bazı değişikliklerin görülebildiğini ve belirtilerin ortaya çıkışının çocuğun yaş dönemine ve gelişim düzeyine göre değişebileceğini biliyoruz, bu nedenle tabloya otizm deniliyor. spektrum.
OSB belirtilerinin her çocukta farklılık gösterdiğini belirten Doç. Dr. Köse, “ Bazı çocuklar zihinsel yetersizlik, dil-konuşma becerilerinde ve öz bakım becerilerinde bariz gerilik, sosyal bağ ve etkileşimde bulunmama, kaçınma, göz teması kurmama, ismine tepki vermeme ve kendine yönelik davranışlar yaşayabilirken; bazı çocuklar normal zihinsel işlevselliğe, dil ve konuşma becerilerine ve akademik başarıya sahip olabilir. Vakaların yaklaşık yüzde 60’ında zihinsel engel yoktur.
ASD’li bazı vakalar Sosyal bağlantıda istekli ve aktif olabilirler, ancak davranışlarını çevreye uyarlama, empati ve duygu düzenleme sorunları nedeniyle akranları tarafından dışlanabilir ve zorbalığa uğrayabilirler. OSB’li bazı çocuklar özel bir alanda çok yetenekli olabilir. Yani çocuğun gelişim düzeyine ve gelişim dönemlerine bağlı olarak OSB belirtileri her çocukta farklı şekilde ilerleyebilmektedir. Çocuğunuzun sosyal ve iletişimsel eksiklikleri olduğunu düşünüyor ve takıntılı, tekrarlayıcı davranışlardan ya da ilgi ve meraktan endişe duyuyorsanız mutlaka OSB konusunda deneyimli bir Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi uzmanına başvurmalısınız.
“Ebeveynlerin davranışları ve ilgisizlikleri otizme neden olmaz”
Otizmin oluşumunda etkili olan faktörlerden bahseden Doç. Dr.Köşe, “Otizm Spektrum Bozukluğu, çoklu genetik faktörlerin ve gen ile çevre arasındaki etkileşimin sonucu olarak ortaya çıkmakta, beyin gelişimini, ilişkilerini ve işlevselliğini etkilemektedir. çıktığı kabul edilir . Yani, yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkan beyin gelişimindeki farklılıklardan kaynaklanır. Özellikle belirtmeliyiz ki Ebeveyn davranışları ve ilgi eksikliği otizme neden olmaz. Aşılar, kızamık, kızamıkçık, kabakulak aşısı dahil olmak üzere besinler ve ağır metaller ile otizmin ortasında hiçbir bağlantı bulunamadı” dedi.
Otizmin tedavi edilebilir bir hastalık olduğuna değinen Doç. Köse, “Otizm için en yaygın bilimsel destekli müdahale yöntemi, uygun şekilde yapılandırılmış kişisel ve grup özel eğitim uygulamalarıdır. Erken tanı ve uygun müdahale tedavi karşılığında çok değerlidir. 2,5 yaşından önce teşhis konulan ve tedaviye başlanan grupta sosyal belirtilerde düzelme oranının yüzde 65’e ulaştığı bildirildi. Yani erken teşhis ve erken başlayan uygun, kişiye özel özel eğitim uygulamaları kursta çok değerli. Her OSB’li çocuk birebir olmadığı için eğitim ihtiyaçları ve eğitim süreleri de değişkenlik göstermektedir. Ancak her çocuk farklı hız ve düzeylerde de olsa özel eğitimden yararlanır.
Otizmin tedavisinde aile eğitimi çok değerlidir.
Otizmin tedavisinde aile eğitiminin çok değerli olduğunu vurgulayan Doç. Köse, “Bireysel ve grup özel eğitimlerinin yanı sıra ailelere yönelik eğitim programları, duyuları düzenleme ve fiziksel aktivitelere yönelik eğitici yaklaşımlar da tedavi programlarında yer alıyor. Tipik gelişim döneminde, çocuğun olumlu sosyal davranışının gelişimi, hem kalıtımdan hem de çevreden etkilenerek kademeli ve karmaşıktır. Tipik çevresel faktörler arasında aile ortamı, öğretmen-çocuk bağlantısı ve akran bağları yer alır. Anne babaların kabul edici, sıcak, olumlu, teşvik edici ve zorlayıcı olmayan bir disiplin ve rehberlik sağlayabilmelerinin de değerli olduğunu görüyoruz. Bu noktada ebeveynlerin kendi beden ve ruh sağlıklarını ihmal etmemeleri değerlidir. Otizmde, çocuğun gelişimini, günlük işlevselliğini ve eğitimini engelleyen eşlik eden şiddetli ve uyumsuz davranış sorunlarını yönetmek ve eşlik eden mevcut psikiyatrik durumları tedavi etmek ve işlevselliği artırmak için ilaç tedavileri kullanılır.
Doç. Köse, “Sonuç olarak otizm belirtileri her bireyde farklı düzeylerde ortaya çıkabiliyor. Erken dönemde en değerli belirtileri göz teması kuramama, isme tepki vermeme, ortak dikkat oluşturamama, parmakla gösterememe, sevinçlerini paylaşamama, uyku, beslenme sorunları ve dil gelişiminde geriliktir. Otizmli bireyler, farklı işlevsellik düzeyleri ve farklı eşlik eden koşullar nedeniyle farklı ihtiyaçlara sahiptir. Bu nedenle bireysel ve bütüncül çok yönlü tedavi programları hazırlanmalıdır. Erken teşhis ve uygun özel eğitim müdahalelerinin terapötik başarısı yüksektir. Tedavinin çocuğun dönemsel ve gelişimsel ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde dinamik, aşamalı ve kişiye özel sunulması değerlidir. Tedavide ailenin katılımı ve işbirliğinin çok değerli olduğu unutulmamalıdır” dedi.
“ “Otizme Çok Boyutlu Bakış” Sempozyumu Düzenlenecek
Doç. Köse, “EÜTF Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Anabilim Dalı olarak bu yıl 14 Nisan’da ‘Otizme Çok Boyutlu Bakış’ başlıklı bir sempozyum düzenleyeceğiz. Otizmin klinik, nörolojik ve genetik yönleri çok değerli hocalarımızdan, bilimsel olarak kanıtlanmış Özel eğitim uygulamaları, eğitime katılma hakkı ve kaynaştırma eğitimi uygulamalarını ve bu alanlardaki güncel verileri dinleyeceğiz. Halkın katılımına açık ve katılımın ücretsiz olduğu sempozyumumuza ilgi duyan herkesi bekleriz. Programın detaylarına Differentidayim.org sitesinden ulaşabilirsiniz.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
